Aanhoudende lichamelijke klachten, oftewel ALK, kunnen zich op verschillende manieren uiten. Je kunt last krijgen van pijn, vermoeidheid, of andere lichamelijke klachten, terwijl er eigenlijk geen lichamelijke ziekte is. Hoe ontstaan deze klachten en waarom lijkt het soms alsof je lichaam niet goed reageert? 

1. Wat maakt jou vatbaar voor ALK?

Dit kunnen verschillende dingen zijn, zoals genetische aanleg, ervaringen in je jeugd, of zelfs je geslacht. Stel je voor dat je als kind vaak last had van angst of stress. Deze negatieve ervaringen kunnen ervoor zorgen dat je lichaam sneller reageert op stressvolle situaties, zelfs als er geen echte dreiging is.

Voorbeeld:

Je hebt misschien een medische voorgeschiedenis waarbij je vaak pijn had, of je hebt in je jeugd misschien veel stress ervaren. Dit kan ervoor zorgen dat je lichaam in de toekomst sneller angst of pijn voelt, zelfs als er geen grote reden voor is.

2. Wat zijn uitlokkende factoren?

Uitlokkende factoren zijn gebeurtenissen die ervoor zorgen dat je klachten daadwerkelijk naar voren komen. Dit kan een ongeluk zijn, een medische ingreep, of een stressvolle gebeurtenis zoals een verhuizing of het verlies van een dierbare. Deze gebeurtenissen kunnen je zenuwstelsel “in de war brengen”, wat zorgt voor angst of lichamelijke pijn.

Voorbeeld:

Stel je voor dat je een operatie hebt ondergaan. Misschien was alles goed verlopen, maar een paar weken later begin je ineens veel pijn te voelen op een plek waar je geopereerd bent. Zelfs als er geen medische reden is voor de pijn, kan je angst voor de operatie ervoor zorgen dat je die pijn sterker ervaart dan eigenlijk nodig is.

3. Wat zijn herstelbelemmerende factoren?

Herstelbelemmerende factoren zorgen ervoor dat het moeilijker is om van ALK af te komen. Een belangrijke factor is bijvoorbeeld alexithymie, wat betekent dat je het moeilijk vindt om je emoties te begrijpen of te uiten. Dit kan ervoor zorgen dat je je klachten niet goed kunt plaatsen en ermee blijft rondlopen, zonder te weten waar ze vandaan komen.

Daarnaast kan vermijdingsgedrag een probleem zijn. Als je pijn hebt, kun je de neiging hebben om bepaalde dingen te vermijden, zoals naar de dokter gaan of actief blijven. Dit kan de angst versterken en ervoor zorgen dat de klachten aanhouden.

Voorbeeld:

Je hebt al langere tijd last van spierpijn, maar je hebt geen idee waar deze vandaan komt. Omdat je niet goed kunt uitleggen wat je voelt, kun je je emoties gaan vermijden, waardoor je klachten steeds erger lijken. In plaats van erover te praten of hulp te zoeken, vermijd je situaties waarin de pijn je zou kunnen herinneren.

4. Hoe je brein je symptomen beïnvloedt

Een belangrijk idee achter ALK is hoe je brein de signalen van je lichaam interpreteert. Je brein gebruikt wat we ‘predictive coding’ noemen: het probeert te voorspellen wat er gaat gebeuren op basis van eerdere ervaringen en verwachtingen. Als je bijvoorbeeld in het verleden angst hebt ervaren voor bepaalde symptomen, kan je brein die signalen nu sterker waarnemen, zelfs als er eigenlijk niets aan de hand is.

Voorbeeld:

Stel je voor dat je vroeger vaak hoofdpijn had als gevolg van stress. Nu voel je soms een lichte hoofdpijn, maar je brein verwacht dat dit altijd een teken van stress is. Je brein versterkt de pijn omdat het denkt dat je weer in een stressvolle situatie zit, terwijl dit in werkelijkheid helemaal niet het geval is.

Dit proces kan ook verklaren waarom sommige mensen met dezelfde medische situatie toch heel andere klachten ervaren. Twee mensen met dezelfde ziekte kunnen bijvoorbeeld verschillende hoeveelheden pijn voelen, simpelweg omdat hun brein de signalen anders interpreteert.

Wat kun je doen om je klachten te verminderen?

Gelukkig zijn er manieren om ALK te verminderen. Het begint met het begrijpen van de rol van je brein en hoe het je symptomen beïnvloedt. Hier zijn een paar dingen die je kunt proberen:

1. Herken je verwachtingen: Als je merkt dat je klachten sterker worden omdat je verwacht dat er iets mis is, probeer dan bewust je gedachten te veranderen. Realiseer je dat je brein misschien meer reageert dan nodig is.

   Voorbeeld: Als je hoofdpijn hebt en je brein zegt “oh nee, dit betekent weer stress!”, probeer dan te denken “het zou gewoon hoofdpijn kunnen zijn, zonder dat het iets ernstigs betekent.”

2. Blijf actief: Vermijd vermijdingsgedrag. Probeer niet in paniek te raken of je klachten te negeren, maar blijf in beweging en zoek afleiding. Hoe meer je je klachten gaat vermijden, hoe sterker de angst kan worden.

3. Zoek hulp als je het nodig hebt: Als je moeite hebt om je emoties te begrijpen of te delen, kan het helpen om met een therapeut te praten. Door je gevoelens beter te begrijpen, kun je je klachten vaak beter aanpakken.

4. Zorg goed voor jezelf: Zorg voor een goede nachtrust, een gezond dieet en voldoende ontspanning. Je lichaam en geest werken samen, dus als je goed voor je lichaam zorgt, zal je brein ook minder snel onterecht klachten ervaren.

Het pad naar herstel

ALK kan ontstaan door een combinatie van factoren, zoals genetische aanleg, eerdere ervaringen, stress en hoe je brein lichamelijke signalen interpreteert. Het belangrijkste is om te begrijpen dat je lichaam en geest nauw met elkaar verbonden zijn. Door je klachten beter te begrijpen, kun je leren hoe je ermee omgaat en hoe je ze kunt verminderen. Onthoud dat je niet alleen bent in dit proces – het is een reis van zelfbegrip, acceptatie en gezonde keuzes.

Met de juiste kennis, ondersteuning en zelfzorg kun je de controle terugkrijgen over je klachten en stap voor stap werken aan herstel.